ملازمه کرامت انسان با حکم شرعی و راه شناخت مصادیق آن در استنباط فقهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

کرامت ذاتی انسان به معنای ارزش و حیثیت خاص انسانی ، از قرن دوم هجری، در استنباط حکم فقهی در موارد فاقد دلیل منصوص شرعی، مورد نظر فقیهان اهل سنت قرار گرفت و امروزه برخی گمان ادعا کرده‌اند حتی می‌توان ادله شرعی مخالف کرامت را نیز کنار گذاشت. از آنجا که پذیرش این مدعا دارای آثار تحول‌زا در فقه اسلامی است لازم است که با روش استنباط فقهی، رابطه کرامت انسان با حکم فقهی و راه شناخت مصادیق کرامت که دارای ملازمه‌اند شناسایی کرد.
هدف از این تحقیق تبیین برخی قواعد استنباط فقهی و جلوگیری از انحراف در مسیر اثبات احکام فقهی و دفع تردید در ثبات آنها است. و نتیجه حاصل از این تحقیق آن است که حکم فقهی با مصادیق عقلی و عقلایی کرامت نمی‌تواند ملازمه‌ای داشته باشد بر خلاف مصادیق شرعی کرامت که ملازمه دارد.
تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی ، برای پاسخ به سوال مذکور، به بازخوانی مصادیق کرامت و توصیف کرامت انسان در جایگاه فلسفه احکام پرداخته است.
نوآوری تحقیق ارائه جایگاه اصول فقهی کرامت و بیان ضابطه‌ای برای استفاده از مقام ثبوت شریعت در مقام اثبات شریعت و پاسخ‌دهی برخی از چالش‌های کرامت ذاتی با احکام فقهی است.

کلیدواژه‌ها