نگاهی انتقادی به حجیت ذاتی قطع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی پژوهشگر سطح چهار حوزه علمیه خراسان پژوهشگر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی

2 مدرس سطوح عالی حوزه علمیه خراسان

3 مدرسه سطوح عالی حوزه علمیه خراسان دانشجوی دکترای فقه جزایی دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

حجیت قطع از مسائل پایه‌ای علم اصول است. چون اصلی‌ترین مسائل علم اصول یعنی حجیت امارات، بر آن مترتب شده است. مشهور اصولیان قائل به حجیت ذاتی به معنای عدم امکان جعل حجیت برای قطع و نیز سلب حجیت از قطع، هستند. ایشان برای بخش اول مدعای خود ادله‌ای مانند تحصیل حاصل و تسلسل اقامه کرده‌اند و بر بخش دوم مدعا یعنی عدم امکان سلب حجیت از قطع، به تناقض، تکلیف به غیر مقدور، استحاله انفکاک ذاتی، نقض غرض و تناقض با حکم عقل تمسک کرده‌اند. در نوشتار پیش‌رو با مراجعه به منابع مکتوب اصولی و تحلیل و بررسی کلمات بزرگان، ادله حجیت ذاتی قطع ناتمام شناخته شده و به لحاظ ثبوتی عدم حجیت ذاتی قطع مورد پذیرش واقع شده است. علاوه بر این‌که دیدگاه حجیت ذاتی قطع، دارای تالی فاسدهایی مانند سد باب عقاب قاطع مقصِر است. در مقام اثبات نیز روایاتی مانند نهی از قطع از راه قیاس و یا نهی از قطع از راه رؤیا، وجود دارد که با حجیت ذاتی قطع ناسازگارند.

کلیدواژه‌ها

فصلنامه پژوهش های اصولی
دوره 8، شماره 27
شهریور 1400
صفحه 43-70

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار