ماهیت انقلاب نسبت (نگاهی نو به روش‌شناسی ملااحمد نراقی در حل تعارضات)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق دانشگاه فردوسی پژوهشگر سطح چهار حوزه علمیه خراسان پژوهشگر گروه فقه کاربردی پژوهشکده اسلام تمدنی

3 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

< p>انقلاب نسبت از جمله مسائل مطرح در باب تعارض ادله علم اصول است. این دیدگاه اگرچه پس از طرح آن بسیار مورد توجه اندیشوران اصولی قرار گرفته است، اما هیچ‌گاه ماهیت آن به صورت مستقل مورد کنکاش و مداقه قرار نگرفته است. هدف نوشتار پیش‌رو شناسایی چیستی و ماهیت انقلاب نسبت از نگاه روش‌شناسی است که با استفاده از منابع مکتوب، پس از توصیف کلمات بزرگان اصولی و تحلیل آنها، این نتیجه به دست آمده‌است: آنچه در لسان اصولیان به عنوان انقلاب نسبت معروف و مشهور شده است، منطبق بر دیدگاه ارائه شده از سوی ملااحمد نراقی مبدع آن نیست. در حقیقت یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد، انقلاب نسبت یک نظریه روش‌شناسانه در حل تعارض ادله متعدد است که ممکن است موجب تغییر نسبت‌ها میان ادله متعارض شده یا چنین تغییری را در پی نداشته باشد. اما به عنوان یک روشِ موردِ پذیرش می‌بایست در حل تعارض ادله متعدد مورد توجه قرار گرفته و در تمام مراحل حل تعارض اعم از موارد جمع عرفی یا غیر آن بدان توجه شود، و بر اساس سنجش رابطه تمام ادله متعارض به حل تعارض و جریان قواعد پرداخت.

کلیدواژه‌ها