تشریعی که از جانب خداوند متعال برای تنظیم زندگی انسان صادر شده حکم شرعی نام دارد و رفع حکم به معنای ازاله و برطرف کردن حکم بعد از تحقق آن است. در این پژوهش که کاوشی در حقیقت‌یابی حکم شرعی مرفوع در حدیث رفع است؛ سعی بر ارایه تصویری واضح و گویا از رفع احکام در حدیث شریف رفع و بررسی جمع میان احکام واقعی و ظاهری» تکلیفی و از راه مقارنه و مقایسه میان دیدگاه‌های فقها همراه با تبیین و تنقیح مسایل می‌باشد. این جستار با نقد و بررسی ادله ارائه مرفوعیت حکم واقعی و تکلیفی را اقوی دانسته. بر آن است که چون حکم مندرج در روایت. از باب امتنان و توسعه است. اطلاق آن تا جایی کاربرد دارد که مخالف امتنان و تضییق و مشقت بر مکلف نباشد.
)