آیت الله صادق آملی لاریجانیفصلنامه پژوهش های اصولی2251-680841420120822التخطئة والتصویب (القسم الأوّل)730110691FAسید علی اکبر الحائریJournal Article20200718هذه المقالة سیبحث حول القول بالتخطئة أو التصویب الذی کان من أبحاث المهم فی علم الأصول، و لإستیعاب البحث فی هذه المسألة من جمیع جوانبها وأبعادها کان علینا أن نستعرض جمیع المسائل الاُصولیّة الاُخرى ذات الصلة بهذه المسألة و من جملتها التحقیق فی أدلّة حجیّة جمیع الأمارات والاُصول الشرعیّة لنرى أنّها هل هی صالحة لتقیید أدلّة الأحکام الواقعیّة أو غیر صالحة لذلک، لأنّ علی التحقیق لایوجد طریق لتقییم نظریّة التصویب (بالصیغة المخفّفة) إلّا التدبّر فی أدلّة قاعدة اشتراک الأحکام بین العالم والجاهل والأمر منوط إذاً بأدلّة هذه القاعدة، وظهر لنا أنّ تلک الأدلّة لا تنهض أصلاً لإثبات قاعدة الاشتراک، وثبت لنا صحة الصیغة المخفّفة للتصویب ما لم تکن منافیةً للضرورة الفقهیّة أو العقائدیّة عند الشیعة الإمامیّة، کما هی لیست کذلک قطعاً بتفسیرها الذی ذکرناه. ولمّا کانت الأمارات والاُصول الشرعیّة کثیرة وواسعة، لهذا سنقصر البحث فی هذه المقالة حول نموذج من الاُصول العملیّة.
آیت الله صادق آملی لاریجانیفصلنامه پژوهش های اصولی2251-680841420120822المدخل إلی مسألة حجیة الظهور4667110692FAمحمد* حسن القمیJournal Article20200718حاولنا فی هذه الرسالة :
أولاً، اثبات ان الحجیة انما تعرض الظهور بما هو ظهور لا بما انه سبب من اسباب الاطمئنان والوثوق حتی یکون من قبیل توصیف الشیئ بوصف مسببه؛
ثانیاً، اثبات ان المهم فی مسألة حجیة الظهور لیس اثبات الحجیة لمرتبة خاصة من مراتب الظهور بل کل واحدة من تلک المراتب صالحة للموضوعیة علی شرط أن تشتمل علی نسبة تامة.
ثالثاً، اثبات أن الظهور بما هو ظهور لایورث القطع بالمراد الاستعمالی ولا بالمراد الجدی فیتجه البحث حینئذ عن حجیته الخاصة به خلافاً؛
رابعاً، اثبات أن الموضوع فی هذه المسألة لیس خصوص الظواهر الشرعیة من الکتاب والسنة، بل کل ظهور له مساس بالاحکام الشرعیة بما فی ذلک ظهور الاقاریر والوصایا والشهادات والنذور والوقوف ونحوها وان تخصیصها بظواهر الکتاب والسنة بلا دلیل.
آیت الله صادق آملی لاریجانیفصلنامه پژوهش های اصولی2251-680841420120822بررسی پیشینه و سیر تحول در مسأله استعمال لفظ در بیش از یک معنا48103110693FAسید محمود طیب حسینی*Journal Article20200718بیان تاریخچه یک بحث افزون بر اینکه ما را با سرچشمههاى طرح آن بحث آشنا مىسازد، موافقان و مخالفان آن مسئله و نیز شرایط و عوامل تأثیرگذار در موافقت و مخالفت را نیز به ما مىشناساند. در این مقاله پیشینه و سیر تحول دیدگاهها در یکی از مسایل نسبتا مهم، اما کمتر به آن پرداخته علم اصول، معروف به مسأله استعمال لفظ در بیش از یک معنا بررسی شده است. از این مسأله معمولا با دو عنوان «حمل لفظ مشترک بر همه معانیاش» و «استعمال لفظ در بیش از یک معنا» یاد میشود. بررسیها نشان میدهد که این مسأله از همان ابتدای طرح، همواره موافقان و مخالفانی داشته است، اما بر خلاف تصور رایج، مخالفان آن همیشه در اکثریت نبودهاند. هم چنین در تاریخ این مسأله همواره شاهد تحول و توسعه مباحث این مسأله بوده و هستیم.آیت الله صادق آملی لاریجانیفصلنامه پژوهش های اصولی2251-680841420120822لزوم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد104130110694FAبلال شـاکریJournal Article20200718یکی از مسائل مطرح در علم اصول فقه که به ظاهر اختلاف فراوانی میان شیعه و اهل سنت در آن وجود دارد، مسأله تبعیت احکام شرعی از مصالح و مفاسد است. در این مقاله با بررسی نظریههای مطرح درباره این قاعده و نقد و بررسی ادله آنها، این نتیجه حاصل شده است که احکام شرعی تابع مصالح و مفاسد هست، در اصل این قاعده اختلافی میان دو گروه نیست و حتی اهل سنت که معروف است قائل به چنین نظریهای نیستند، اصل قاعده را پذیرفتهاند؛ اختلاف تنها در نحوه اثبات قاعده است. اهل سنت بر اساس استقراء میپذیرند که تمام احکام شرعی از مصالح و مفاسدی تبعیت کردهاند اما شیعه بر اساس حکم عقل، حکم به لزوم تبعیت کرده است. اگر مراد از لزوم را، نه وجوب آن بر شارع بلکه تبعیت همیشگی بدانیم، به نظر میرسد میان دو گروه اختلافی وجود نخواهد داشت.
آیت الله صادق آملی لاریجانیفصلنامه پژوهش های اصولی2251-680841420120822ادله حجیت عرف و نقد دلایل آن در مذاهب اسلامی150180110695FAشمسالله صفرلکیالهه خاکساریJournal Article20200718فقها و اصولیان همواره با عرف آشنا بوده و آن را به کار مىگرفتند، ولی هرگاه که سخن از حجیت عرف به میان آمده است، نوعا تنها به عرف لفظی گریزی زدهاند و کمتر بحث جامع و کاملی در این زمینه ارائه شده است. اما در دو قرن اخیر بحث از حجیت عرف و ادله اعتبار آن به عنوان بحثی جدی در محافل علمی مطرح شده است. امروزه فقها و اصولیان امامیه با بحث و کاوش دربارهی اعتبار و حجیت عرف و ارائهی اندیشهها و دیدگاههای گوناگون درباره آن توانستند در گذر زمان گرایشها و مکتبهایی را درباره ی حجیت و اعتبار عرف سامان دهند. این پژوهش به بحث بررسی تطبیق حجیت عرف از منظر شیعه و اهل سنت و مهمترین مکاتب که از ویژگیهای مکتب عرف شیعه محسوب مىشود، میپردازد.